Deri (Cilt) Kanseri Tedavisi ve Estetik Onarımlar
Deri kanseri, dünya genelinde en sık rastlanan kanser türlerinden biridir. Özellikle güneşe yoğun şekilde maruz kalan bireylerde görülme sıklığı artar. Cilt hücrelerinin DNA yapısı, ultraviyole (UV) ışınları ya da zararlı kimyasallar gibi çevresel faktörlerle hasar gördüğünde, bu hücreler kontrolsüz çoğalmaya başlar ve deri kanseri gelişebilir.
Diğer Cilt Kanseri Türleri
Cilt kanseri genellikle yüz, burun, dudak, kulak ve el gibi güneşe açık bölgelerde görülür. Ancak, bazı durumlarda sırt, saçlı deri ya da genital bölge gibi güneş görmeyen alanlarda da ortaya çıkabilir. Bu durum, cilt kanserinin yalnızca güneşle ilişkilendirilmemesi gerektiğini gösterir.
1. Melanom
Melanom, diğer deri kanseri türlerine göre daha az görülse de en tehlikeli olanıdır. Özellikle benlerdeki hızlı değişimlerle kendini gösterebilir. Erken dönemde fark edildiğinde başarıyla tedavi edilebilir; geç evrede ise metastaz riski oldukça yüksektir.
2. Bazal Hücreli Karsinom (BCC)
Bazal hücreli karsinom, tüm cilt kanseri türleri arasında en sık görülen, ancak en az yayılım gösteren formdur. Genellikle yavaş büyür, nadiren metastaz yapar ve erken tanı ile tam tedavi mümkündür.
Özellikleri:
•Yüz, burun, kulak ve alın gibi güneşe maruz kalan bölgelerde sık görülür.
•Ciltte parlak, inci gibi görünen bir kabarıklık ya da kabuklu, iyileşmeyen yara şeklinde ortaya çıkabilir.
Tedavi:
•Kanserli dokunun cerrahi olarak çıkarılması en etkili yöntemdir.
•Estetik açıdan önemli bölgelerde çıkarım sonrası plastik cerrahi onarım gerekebilir.
3. Skuamöz Hücreli Karsinom (SCC)
Skuamöz hücreli karsinom, BCC’ye göre daha agresif bir seyir izleyebilir. Özellikle ileri evrede lenf bezlerine veya diğer organlara yayılma riski taşır. Bu nedenle erken teşhis kritik öneme sahiptir.
Özellikleri:
•Genellikle güneşe uzun süre maruz kalan bölgelerde (yüz, dudak, el, saçlı deri) oluşur.
•Pütürlü, kabuklu, sert yüzeyli ve kanama eğilimli bir lezyon olarak belirir.
Tedavi:
•Cerrahi eksizyon en etkili yöntemdir.
•Geniş eksizyon sonrası flep veya greft gibi onarım yöntemleri gerekebilir.
Deri Kanseri Nedenleri
•Uzun süreli ve korunmasız güneş maruziyeti
•Solaryum gibi yapay UV kaynakları
•Açık tenli bireylerde cilt savunmasının zayıf olması
•Genetik yatkınlık ve bağışıklık sistemi bozuklukları
Deri Kanseri Belirtileri
•Zamanla şekil değiştiren, asimetrik benler
•Renk değişimi gösteren veya koyulaşan cilt lekeleri
•Düzensiz kenarlı, çapı 5 mm’den büyük oluşumlar
•İyileşmeyen yaralar, kanayan ya da kabuklanan bölgeler
Deri Kanseri Tanı ve Tedavi Süreci
1. Tanı
Cilt lezyonlarının incelenmesi genellikle dermatolojik muayene ve ardından biyopsi ile gerçekleştirilir. Patolojik inceleme sonucunda kesin tanı konulur.
2. Cerrahi Tedavi
Erken evrede tespit edilen deri kanserlerinde, genellikle yalnızca kanserli dokunun cerrahi olarak çıkarılması yeterlidir. Gerekli durumlarda daha geniş alanların çıkarılması gerekebilir.
Deri Kanseri Sonrası Estetik ve Fonksiyonel Onarım
Kanserli dokunun çıkarılmasından sonra özellikle yüz, burun, dudak, göz kapağı, kulak ve saçlı deri gibi estetik ve fonksiyonel açıdan önemli bölgelerde yeni doku aktarımı gerekebilir. Bu tür durumlarda plastik cerrahi rekonstrüksiyon teknikleri uygulanır.
Uygulanan Onarım Yöntemleri
•Flep (Flap) Yöntemi: Vücudun yakın bir bölgesinden, kan dolaşımı korunan canlı doku parçası transfer edilerek yapılan onarımdır. Hem estetik hem de fonksiyonel yönden doğal bir sonuç sağlar.
•Greft (Deri Grefti) Yöntemi: Genellikle uyluk, kol veya karın gibi bölgelerden alınan ince bir deri tabakası, hasarlı bölgeye nakledilir. Küçük ve yüzeyel doku eksikliklerinde sık kullanılır.
Bu teknikler sayesinde yalnızca kanser tedavisi değil, aynı zamanda doğal görünümün korunması, izlerin azaltılması ve ilgili bölgenin fonksiyonunun sürdürülmesi sağlanır.
Her hastaya özel planlama yapılır ve en uygun yöntem, lezyonun yeri, büyüklüğü ve hastanın genel durumu göz önünde bulundurularak seçilir.
Sentinel Lenf Nod Biyopsisi (SLNB) ve Lenf Nodu Diseksiyonu (LND) Hakkında Bilgilendirme
Bu sayfa; deri ve yumuşak doku kanserleri (melanom, cilt SCC/BCC, Merkel hücreli karsinom, yumuşak doku sarkomları vb.) için koltuk altı ve kasık bölgesindeki lenf bezlerinin değerlendirilmesi ve tedavi seçeneklerini özetler. Bilgiler genel bilgilendirme amaçlıdır; kişisel tıbbi kararlar, muayene ve multidisipliner değerlendirme ile verilir.
Neden lenf bezleri önemlidir?
Deri ve yumuşak doku kanserleri, ilk olarak tümörün drainaj yaptığı bölgesel lenf bezlerine yayılabilir.
•Üst ekstremite (kol, omuz, sırtın bir bölümü) ve gövdenin üst kısmı: çoğunlukla koltuk altı (aksilla) lenf bezlerine drene olur.
•Alt ekstremite (bacak, kalça, perine/gövdenin alt kısmı): çoğunlukla kasık (inguinal) lenf bezlerine drene olur.
Tanısal Yol Haritası
1.Klinik muayene ve görüntüleme: İlgili taraf koltuk altı veya kasık bölgesi dikkatle değerlendirilir; gerektiğinde ultrason, ileri görüntüleme ve/veya iğne biyopsileri yapılır.
2.Klinik olarak büyüme/yayılım saptanmıyorsa:
•Sentinel Lenf Nod Biyopsisi (SLNB) uygulanır.
3.Klinik olarak lenf bezlerinde kanser düşünülüyorsa veya SLNB pozitif çıkarsa:
•Duruma ve tümörün özelliklerine göre bölgesel lenf nodu diseksiyonu (LND) planlanabilir ya da modern kılavuzlara göre yakın takip / sistemik-ışın tedavileri ile bireyselleştirilmiş yaklaşım tercih edilebilir. (Karar, onkoloji konseyinde verilir.)
Sentinel Lenf Nod Biyopsisi (SLNB) Nedir?
Tümör bölgesinden ilk drene olan “nöbetçi (sentinel)” lenf bezini bulup çıkarma işlemidir.
•Nükleer tıp eşliğinde özel işaretleyiciler ve/veya mavi boya ile sentinel bez saptanır.
•Koltuk altı için: kol/büst bölgelerinde sentinel nod aranır.
•Kasık için: uyluk/kalça-perine drenaj alanlarında sentinel nod aranır.
•Patoloji sonucu negatifse, çoğu olguda ek cerrahi gerekmez. Pozitifse, ek tedavi seçenekleri tartışılır.
Lenf Nodu Diseksiyonu (LND) Nedir?
Lenf bezlerinde kanıtlanmış tutulum varsa veya SLNB sonucu buna işaret ediyorsa, ilgili bölgedeki riskli lenf bezlerinin cerrahi olarak çıkarılması işlemidir.
Aksiller (Koltuk Altı) Diseksiyon
•Endikasyon: Üst ekstremite/üst gövde kaynaklı deri-yumuşak doku kanserlerinde aksiller yayılım şüphesi veya kanıtı.
•Amaç: Bölgesel hastalığı kontrol altına almak, evrelemeyi netleştirmek ve bazı seçilmiş olgularda tedaviye katkı sağlamak.
İnguinal (Kasık) Diseksiyon
•Endikasyon: Alt ekstremite/perine kaynaklı deri-yumuşak doku kanserlerinde kasık lenf bezlerinde yayılım şüphesi veya kanıtı.
•Amaç: Bölgesel kontrol ve doğru evreleme. Gerekirse femoral damarların korunması ve yumuşak doku örtüsü için plastik cerrahi teknikler (ör. sartorius/flep kaydırmaları) kullanılabilir.
Ameliyat Nasıl Yapılır?
•Anestezi: Genel anestezi altında yapılır.
•Kesiler: Bölgesel anatomiye uygun yerleşimde, sinir–damar yapıları korunarak gerçekleştirilir.
•Dren: Sıvı birikimini azaltmak için geçici drenler yerleştirilebilir.
•Süre ve yatış: Olguya göre değişir; genellikle kısa süreli hastane yatışı gerekebilir.
Olası Riskler ve Yan Etkiler
Her cerrahi girişimde olduğu gibi riskler bireyseldir; cerrahi öncesi sizinle ayrıntılı paylaşılır.
•Erken dönem: Kanama, enfeksiyon, seroma/lenfosel, yara iyileşme problemleri, his değişiklikleri, omuz hareket kısıtlılığı (aksilla), cilt kenarı dolaşım sorunları.
•Geç dönem: Lenfödem (kol veya bacakta şişlik), uzun dönem his veya hareket kısıtlılıkları, nüks.
•Lenfödem riski: Tümör tipi, radyoterapi öyküsü, vücut kitle indeksi, yapılan diseksiyonun kapsamı ve bireysel faktörlerle değişir. Erken önlem ve fizyoterapi ile yönetilebilir.
Ameliyat Sonrası Dönem ve Rehabilitasyon
•Dren takibi: Çıkışı azalınca dren alınır.
•Yara bakımı: Dikiş hattının kuru ve temiz tutulması, pansumanların talimata uygun yapılması.
•Ağrı kontrolü ve hareket: Erken dönemde kontrollü omuz/kalça–bacak egzersizleri önerilir.
•Lenfödemden korunma:
•İlgili kol/bacağı yüksekte tutma, aşırı yüklenmeden kaçınma.
•Cilt bakımı (kesik–yaralanmalardan koruma, nemlendirme).
•İhtiyaç halinde kompresyon kol/çorapları ve manuel lenf drenajı.
•Uçlarda kan alma/kan basıncı ölçümü, dar takılar ve uzun süreli sıcak temas gibi lenf akımını zorlayabilecek durumlardan kaçınma (hekiminizin önerisine göre).
Yazar Hakkında
Prof. Dr. Osman Kelahmetoğlu
Plastik, Rekonstrüktif ve Estetik Cerrahi Uzmanı
Bu makale, Prof. Dr. Osman Kelahmetoğlu tarafından bilimsel kaynaklar ve klinik deneyimler ışığında hazırlanmıştır. Bilgi almak veya randevu oluşturmak için iletişime geçebilirsiniz.
İletişim: iletisim@osmankelahmetoglu.com – 0 (533) 351 76 37